لکنت زبان از مهم‌ترین و متداول ترین اختلالات گفتار است که معمولاً در دوران خردسالی و از سنین ۲ تا ۴ سالگی آغاز می شود . در سنین ۶ تا ۷ سالگی نیز که مصادف با زمان آغاز مدرسه است ،به لحاظ ویژگی های عاطفی و سازگاری اجتماعی خاص این دوره، موقعیت مناسبی است برای بروز ناروانی زبان در میان کودکانی که بیشتر مستعد چنین اختلالی هستند. گاهی در دوران بلوغ نیز افرادی که قبلا به نحوی لکنت زبان داشته‌اند دچار ناروانی زبان می‌شوند.
سن، شرایط و ویژگی های بلوغ نیز احتمالاً در تغییر شکل یا تشدید ناروانی زبان موثر است. لکنت زبان در میان پسران بیشتر از دختران است و در بررسی‌ها و تحقیقات مختلف نسبتی در حدود ۷۰درصد برای پسران و ۳۰ درصد برای دختران ذکر شده است.
نکاتی درباره درمان لکنت زبان در کودکان
حدود۱۰ درصد کودکان در سنین قبل از دبستان و بین۲ تا ۶ سالگی به لکنت زبان مبتلا هستند.
اگر علت ایجاد اختلال ناروانی زبان ،در کودکان شناخته شود، درمان بهتری صورت می‌گیرد زیرا گاه ترس و گاه ناراحتی های روحی_روانی عامل ناروانی زبان است.
نگرانی والدین و تلاش آنها برای رفع ناروانی زبان موجب ایجاد حساسیت و نگرانی کودک می‌شود، در صورتی که کودک نسبت به مشکل گفتاری اش حساس شود، مشکلات او در صحبت کردن تشدید خواهد شد.
بروز رفتارهای اجتنابی در کودک به علت لکنت زبان است، اگر کودک در معرض تمسخر همسن و سالان خود قرار گیرد، حرف نمی‌زند و این عاملی برای تشدید لکنت زبان می‌شود.
نباید کودک دچار استرس شود، استرس موجب می‌شود تا کودک اختلال گفتاری خود را همچنان پنهان کند و حرف نزند.
روش‌های مختلف درمان لکنت در کودکان
ایجاد هماهنگی میان گفتار و تنفس، افزایش مهارت واژه یابی کودک، کاهش اضطراب و به دنبال آن افزایش اعتماد به نفس از جمله راهکارهای درمان است که توسط گفتار درمانگر صورت می‌گیرد.
کمتری سن بروز ناروانی زبان در کودکان ۲ سالگی است، وقتی کودک به زبان مادری احاطه پیدا کرد، این اختلال مشاهده می‌شود، اما شایع ترین سن ۲ تا ۶ سالگی است، هم‌چنین بهترین سن برای شروع گفتار درمانی ۲ تا پنج سالگی است
متاسفانه بیشتر مراجعان تمایل بسیاری به مصرف آرام بخش‌ها دارند و از روان پزشکان می خواهند تا دارو تجویز کنند، اما استفاده از آرام بخش‌ها اگر چه در درمان بزرگسالان مفید است، اما در کودکان معمولا موثر نیست و کمک چندانی در روند درمان کودک نخواهد داشت.
بزرگسالانی که دچار لکنت است چه باید بکند؟
چند راهکار در این زمینه وجود دارد، از جمله اینکه:
-اگر به مدرسه می روید حتما با معلم خود و دانش اموزان در مورد مشکلتان صحبت کنید.
– علاوه بر درمان باید همیشه سعی کنید آهسته و آزاد صحبت کنید و حروف صدادار را بکشید.
– با حرکات شل و سبک لب ها از روی کلمات بگذرید.
– از جایگزینی کلمات خودداری کنید. فرار از برخی کلمات فقط ترس از تلفظ آنها را بیشترمی کند.
– در صحبت رو به جلو بروید. تکرار کلماتی که بیان شده است، کمکی نمی کند.
– ارتباط چشمی طبیعی را با مخاطب حفظ کنید.
– گهگاه در صحبت لکنتی عمدی ایجاد کنید! با قطع و تکرار عمدی می توان احساس کنترل بهتری بر روی تکلم در لحظه های حساس پیدا کرد.
– در جستجوی کارها و مسائلی باشید که موقع لکنت مشکل را بیشتر می کند. هر چه فرد خودش لکنتش را تجزیه و تحلیل کند، بهتر می تواند هماهنگی دستگاه تکلم را برقرار کند.
– به یاد داشته باشید که هدف، تکلم سلیس تر و بهتر است نه تکلم بی عیب و نقص و ایده آل. حتی کسانی که هیچ لکنتی ندارند گاهی در صحبت کردن دچار مشکل می شوند.
– به مخاطب خود بگویید که لکنت دارید و هرگز ناروانی خود را پنهان نکنید بلکه با آن روبرو شوید.
– اگر موقع صحبت دچار اضطراب و تنش می شوید، آن را طبیعی تلقی کنید و از آن خجالت نکشید.
– زمان هایی را که دچار لکنت بیشتر می شوید فراموش کنید و مواقعی را که در صحبت کردن موفق بوده اید به خاطر بسپارید.
برگرفته از مقالات
سارا پورسروش کارشناس ارشد گفتاردرمانی
درمان لکنت
