اختلال بیش‌فعالی (Attention-deficit hyperactivity disorder) یک اختلال رفتاری رشدی است. متاسفانه به اشتباه به بسیاری از کودکان برچسب بیش‌فعالی زده می‌شود، اما در واقع اینطور نیست. بیش فعالی (ADHD) باید توسط متخصصین روانشناسی تشخیص داده شود؛ اما ما چون بی حوصله‌ایم، خسته‌ایم و اعصاب نداریم سریعاً برچسب بیش فعالی/نقص توجه به کودکانمان می‌زنیم.
بیش فعالی بر دو نوع است:
- بیش فعالی- بیش فعالی
- بیش فعالی- نقص توجه
بیش فعالی و شیطنت هر کدام اختلالی شایع محسوب می شوند که در اغلب کودکان وجود دارند.کودک بیش فعال اغلب فعالیت های پیچیده تری نسبت به کودک شیطان دارد و بسیار زیاد هیجان زده می‌شود .
درباره کودکی که بیش فعال تشخیص داده می شوند ۳ مشخصه بارز را نباید از یاد ببرید :
- پرتحرکی (تحرک زیاد و نامتناسب با محیط)
این کودکان بیشتر از چند ثانیه نمی‌توانند بی‌تحرک باشند.
۲٫ کمبود توجه و تمرکز
به درس توجه ندارند و در دروس ضعیف هستند.
به خاطر بی‌دقتی دست‌خط خوبی ندارند.
آنها معمولا بد نقاشی می‌کنند.
۳٫ اعمال تکانه ای (کارهای ناگهانی و غیرقابل پیش بینی)
تمام کارهای کودکان بیش فعال پرسر و صداست. آنها مرتباً حرکت می کنند و رعایت نوبت برایشان مشکل است؛ در حالیکه کودکان بازیگوش با اینکه سر و صدای زیادی دارند ولی رفتارشان بیمارگونه و نابهنجار نیست .مشخصاً تمام شیطنت ها و بازیگوشی در کودکان نشانگر بیش فعالی در کودک نیست .
توجه داشته باشید که کودکان بازیگوش نیز ممکن است در حین بازی کردن به اطرافیان نیز بی توجهی کنند یا حرفهای شما را گوش ندهند ولی حالتهای که منجر به ناهنجاری شود را ندارد که این موارد به دلیل سن کودک است و تا ۵-۳ سالگی بطورکلی رفع می شود. درحالیکه در کودکان بیش فعال اینگونه رفتارها به شکل بیمارگونه بروز میکند. بطور مثال : کودک نمی تواند در حدود پنج دقیقه به فعالیت آرامی همچون کشیدن نقاشی و یا ساختن شی بپردازد.
سایر علائم مربوط به بیش فعالی و نقص توجه و تمرکز شامل موارد زیر است:
- کودک غالباً با دست هایش بازی می کند و در جایش می لولد.
- کودک معمولاً کلاس را ترک می کند.
- غالباً می دود یا می پرد.
- اغلب بازی یا فعالیت هایش پر سروصداست.
- به نظر می رسد کودک همیشه در حال حرکت است.
- زیاد صحبت می کند.
- از توجه به جزئیات ناتوان است.
- اغلب قادر به پیگیری یا اتمام کارها نیست.
- اغلب وسایل خود را گم می کند.
بنابر این به هر کودکی برچسب «بیش فعال» نزنید.
برگرفته از کتاب اختلالات کودکان از گنجی و مقالات. مژگان پرنون کارشناسی ارشد روانشناسی
