یکی از بزرگترین ناتوانی های ما، بلد نبودن نه گفتن است. نه گفتن مهارتی است که همه ما برای ادامه زندگی به آن نیازمندیم، چون ممکن است ناتوانی در آن، تاوان بزرگی برایمان داشته باشد و توانایی به دست آوردن آن، دستاوردهایی زیاد!
کلمه «نه» یکی از آزاردهندهترین کلمات برای همه ماست و از گفتن و شنیدن آن بیم داریم. بااینحال هیچکدام از ما همیشه نمیتوانیم به درخواست دیگران پاسخ مثبت دهیم و این ضرورت پرورش مهارت نه گفتن را بیشتر میکند. خیلی از ما در بزرگسالی خود به سر میبریم و مهارت نه گفتن را نداریم. یکی از مهمترین دلایل آن به تربیت ما برمیگردد. در این مقاله به آموزش مهارت نه گفتن در کودکان میپردازیم.
بعضی والدین به فرزندان خود میآموزند که همیشه باید به حرف افراد بزرگتر گوش کرد و همیشه حق با دیگران است اما در واقعیت، این نوع آموزش کاملاً نادرست است. کودکان باید یاد بگیرند که گاهی نیاز دارند به خواستههای دیگران “نه” بگویند. در غیر این صورت، آنها ممکن است به تسلیم شدن در برابر هر خواستهای که آنها را آزار دهد تن دهند.
اگر نمیخواهید کودکان شما در آینده به علت ناتوانی در انجام مهارت نه گفتن، آسیب ببینند و اعتماد به نفس کمی داشته باشند، باید از همین امروز به آنها این مهارت ارزشمند را آموزش دهید.
به موقع و بجا نه بگویید
کودکانی که به موقع نه میشنوند، مهارت نه گفتن را به راحتیتر یاد میگیرند. بنابراین، به جای اینکه همه خواستههای کودکتان را در لحظه اعلام شدن یا بدون تفکر برآورده کنید، سعی کنید کودک خود را گاهی با پاسخ منفی روبهرو کنید.
به عنوان مثال، اگر کودک شما وقتی دست تان مشغول است، از شما آب میخواهد، به او بگویید:”الان نمیتوانم، باید چند دقیقه صبر کنی!” و اگر وقتی تازه برایش لباس خریدهاید، برای خرید یک لباس دیگر اصرار میکند، با احترام و آرامش به او نه بگویید و توضیح دهید که وقتی نیاز به لباس تازه دارد، حتما با هم به خرید میروید. به این ترتیب، کودکی که به موقع نه میشنود، یاد میگیرد به موقع نه بگوید و به تفکر و شرایط خود توجه کند، به جای اینکه بیتفاوت به خواستههای دیگران پاسخ دهد.
از عبارت نه متشکرم استفاده کنید
حقیقت این است که شما نیاز ندارید تا همه خواستههای کودکتان را بپذیرید. مثلا، وقتی به شما پاستیل تعارف میکند و شما میل به خوردن آن ندارید، به جای اینکه خودتان را مجبور به پذیرش پاستیل کنید، با خنده بگویید:”نه، متشکرم.”
این کار به کودکتان یاد میدهد که گفتن “نه” به معنای تخریب شخصیت او یا تصمیمهایش نیست، بلکه به معنای داشتن دیدگاه و نظر متفاوتی است. با این رفتار به او نشان دهید که “نه” گفتن و نه شنیدن تأثیر منفی بر رابطه شما ندارد. به این ترتیب، کودکی که در این جریان آموزههای ساده روزمره، مهارت نه گفتن را کسب میکند، در آینده میتواند بدون ترس از تضییع رابطه، به دوستی که به او مواد مخدر تعارف میکند “نه” بگوید، یا بدون نگرانی از به خطر افتادن زندگی زناشویی خود، به توقعات نامناسب همسرش جواب منفی دهد.
برای گفتن «نه» به کودکان دلیل بیاورید
مطالعات نشان دادهاند که بچهها به احتمال زیاد وقتی از آنها خواسته میشود توضیحی در مورد دلیل بودنشان داده شود، به عنوان مثال، «پرتاب بلوک به سمت برادرت ایده خوبی نیست که به او صدمه بزنند. چطور است که همه بلوک ها را روی زمین بگذاریم و ببینیم با آنها چه چیزی می توانیم بسازیم؟
یک جایگزین ارائه دهید
مهم است که جایگزین مناسبی برای کاری که نمی خواهید آنها انجام دهند یا آنچه از شما می خواهند ارائه دهید. به عنوان مثال، آیا میتوانیم بیشتر در پارک بازی کنیم؟ میتوان چنین پاسخ داد: «ما مدتی است که در پارک بودهایم، چطور میتوانیم به خانه برویم و کمی نقاشی کنیم. متوجه شدم از استفاده از رنگهای خود در روز گذشته لذت میبردی.»
با فرزندتان همدردی کنید و گاه بگویید «بله»
این تاکتیک شما را تشویق میکند که خواستههای فرزندتان را درک کرده و تصدیق کنید. سعی کنید در حالت ذهنی مثبت به جای نه، بله بگویید.به عنوان مثال «میتوانم شیرینی بخورم» میتوانید با یک جایگزین مثبت پاسخ دهید، مانند «بله موافقم، خوب است که الان شیرینی بخورم، اما زمان شام نزدیک است. چطور است که بعد از شام مقداری میل کنیم و شما می توانید آنها را به همه بدهید.»