حافظه فعال توانایی است که به ما امکان میدهد با اطلاعات کار کنیم. این حافظه به ما کمک میکند کارهای اساسی را یاد بگیریم و انجام دهیم. اکثر بچههایی که اختلاف یادگیری و تفکر دارند با این عملکرد مهم مشکل دارند. این امر به ویژه در مورد کودکانی که دارای مشکلات عملکرد اجرایی و بیش فعالی هستند، بیشتر است. داشتن حافظه فعال ضعیف مانع یادگیری میشود. اما راهکارهایی برای کنار آمدن با این موانع وجود دارد. میتوانید تقویت کنندههای حافظه فعال مانند کارتهای بازی یا جهت شماره گذاری را امتحان کنید. با کمک شما و پشتیبانی در کلینیک های توانبخشی و مدرسه، کودک شما میتواند مهارتهای حافظه فعال را ایجاد کند ، بنابراین برای یادگیری انرژی کمتری را صرف میکند.
حافظه فعال چیست؟
حافظه فعال شامل توانایی این است که اطلاعات را برای مدت کوتاهی (۲-۳ ثانیه) در ذهن خود به صورت فعال نگه دارید تا بتوانید از آنها برای پردازش بیشتر استفاده کنید. حافظه فعال یک سیستم ذخیره موقت است و برای بسیاری از کارهای روزمره حیاتی است (به عنوان مثال پیروی از دستورالعملها، پاسخگویی در مکالمات ، شنیدن و درک مطلب، سازماندهی).
حافظه فعال را میتوان معمولاً با حافظه کوتاه مدت اشتباه گرفت. حافظه کوتاه مدت به اطلاعات کوتاه مدت مورد نیاز برای یک کار کلامی یا تصویری اطلاق میشود (به عنوان مثال به خاطر سپردن شماره تلفن، ترکیب اصوات با کلمات هنگام خواندن، به خاطر سپردن اشیا، رنگها ، مکان، جهت). حافظه فعال شامل دستکاری و تبدیل اطلاعات کلامی و بصری است (به عنوان مثال به خاطر سپردن دستورالعملها و محتوای آنها برای انجام آنها ، به خاطر سپردن اینکه هنگام فراخواندن چه باید بگویید، هنگام خواندن جای خود را در صفحه حفظ کنید، توالی اشیا یا اعداد را معکوس کنید).
متخصصین ما در کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی نیکان بصورت حضوری و اینترنتی آماده خدمت رسانی به شما عزیزان می باشند.جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره تلفن ۰۲۶۳۴۴۸۲۶۸۴ و یا ۰۹۱۷۱۰۳۳۲۶۴ تماس بگیرید( ادرس اینستگرام _clinic_ nikan)
انواع حافظه فعال
حافظه فعال را میتوان به دو نوع تقسیم کرد: افزایش حافظه کودک
حافظه فعال کلامی ـ شنیداری:
زمانی که کودکان با توجه به دستورالعملهای کلامی گام به گام تکالیف خود را انجام میدهند، در واقع از مهارت حافظه فعال کلامی ـ شنیداری خود استفاده میکنند. اگر این توانایی در کسی ضعیف باشد، احتمالاً آن فرد در پیروی از دستورالعملهای شفاهی با مشکل روبرو خواهد بود.
حافظه فعال فضایی ـ بصری:
این توانایی حافظه به فرد امکان میدهد تا با به خاطر سپردن و به یاد آوردن شکل یا تصویر و الگوی یک موضوع، اقدام به حل مسأله یا تکمیل تکالیف کند. یادگیری با توجه به تصاویر، اشکال و الگوهای تصویری با استفاده از مهارت حافظه فعال فضایی ـ بصری انجام میشود. افزایش حافظه کودک
دانشآموزان ممکن است حافظه فعال پایینتر یا بالاتر از سنشان داشته باشند. برای اینکه بدانیم از یک دانشآموز چه میزان میتوانیم انتظار داشته باشیم، باید در نظر بگیریم که این حافظه در هر فرد سرعت رشد خاص خود را دارد. بالاترین رشد حافظه فعال در دوران کودکی اتفاق میافتد و تا ۲۰ سالگی به اوج میرسد. یک کودک ۷ ساله بهطور متوسط میتواند دو گزینه را در ذهن نگه دارد و فرد ۱۰ ساله ۳ گزینه را. بنابراین درک و شناخت این حافظه برای معلمان اهمیت زیادی دارد. اگر معلمی بداند کودک ۷ ساله به طور متوسط فقط دو دستورالعمل را به خاطر میآورد و با سرعت درک و پردازش کودک پیش برود، نتیجه یادگیری بهتری خواهد دید. کودک نیز کمتر با ناکامی و سرزنش روبرو خواهد شد. مثلاً هنگامی که از کودکان میخواهیم وارد کلاس شوند و سر جای خود بنشینند، بهتر است که دستورالعمل سوم را به تأخیر بیندازیم و پس از نشستن، دستورالعمل بعدی مثلاً باز کردن کتابها را اعلام کنیم. اگر این مسائل در نظر گرفته نشوند، معلم با دانشآموزانی سردرگم روبرو میشود.
راه های سنجش حافظه فعال :
ـ به خاطر آوردن توالی ۳ عدد یا بیشتر یا کلمات غیرمرتبط مثل گربه ـ شیر ـ کانگورو
ـ به خاطر آوردن و تعقیب موفقیتآمیز دستورالعملهای طولانی
ـ به خاطر آوردن جملات طولانی که دربرگیرنده محتوایی هستند که به طور اتفاقی و شانسی کنار هم قرار گرفتهاند.
ـ شناسایی اعداد جاافتاده در یک توالی عددی مانند ۵ ۴….۲ ۱
علاوه بر این روشها تستهایی نیز برای سنجش حافظه فعال وجود دارند که باید توسط متخصصین اجرا شوند. افزایش حافظه کودک
نقش حافظه فعال:
حافظه فعال در موارد زیر نقش دارد( در صورت نقص حافظه فعال ، موارد زیر با مشکل مواجه می شود)
- هنگام مکالمه پاسخ مناسب دهید. افزایش حافظه کودک
- انجام دستورالعملها.
- خواندن یک کلمه ناشناخته.
- رمزگشایی اطلاعات گفتاری (به عنوان مثال تکرار اطلاعات شنیده شده یا دستورالعملها برای روشن کردن).
- پاسخ دادن به سوالات و به یاد آوردن اینکه وقتی نوبت به صحبت شما میرسد (در کلاس، مکالمه) چه باید بگویید.
- سازماندهی روزانه. افزایش حافظه کودک
- حل مسئله.
- درک مطلب.
- انجام مسائل ریاضی در ذهن خود. افزایش حافظه کودک
مؤلفههایی که به عملکرد حافظه فعال دانشآموزان آسیب وارد میکنند:
معلمی که سریع صحبت میکند،
استفاده طولانی از حافظه فعال، افزایش حافظه کودک
مطالب طولانی و خستهکننده
در نظر نگرفتن مقدار و تعداد مفاهیم برای حافظه فعال هر سن. افزایش حافظه کودک
توجه معلمان ابتدایی و آگاهی و شناخت دادن به آنها در مورد حافظه فعال ضروری به نظر میرسد. همانطور که عدم توجه به حافظه کاری موجب اخلال در یادگیری میشود، با در نظر گرفتن این نوع حافظه میتوان سطح یادگیری را ارتقا بخشید. افزایش حافظه کودک
تشخیص تخصصی مشکل در حافظه فعال
تشخیص وجود مشکل به گفتاردرمانی مراجعه کنید و گفتاردرمان با ارزیابی تخصصی احتمال وجود مشکل را بررسی میکند و در جهت درمان به شما کمک میکند
درمان حافظه فعال
درمان حافظه فعال بستگی به سن کودک، هوش کودک و میزان اظلاعات کودک دارد .در نتیجه پروتکل خاصی برای بهبود تمامی افراد با نقص حافظه وجود ندارد .
روشهای جدید درمان از جمله TDCS و نوروفیدبک نیز در جهت بهبود حافظه کودک موثر است
تقویت حافظه فعال کودکان دبستانی
۱٫ تاجاییکه میتوانید قوانین را ساده کنید. افزایش حافظه کودک
احتمال فراوانی دارد. که فرزندتان دستورالعملهای کوتاه ساده و واضح را بخاطر بسپارد. افزایش حافظه کودک
۲٫ از دانشآموزان بخواهید هر آنچه شما گفتهاید را تکرار کنند یا به زبان خودشان بازگویی نمایند.
گوش کردن و تکرار کردن آنچه شنیدهاند، توجه آنها را به مطالب درسی جلب میکند و حافظه فعال آنها را درگیر مینماید.
۳٫از کودکان بخواهید وقتی متنی را میخوانند، در زمینه سه نکته عمده در متن فکر کنند، نه اینکه آن را تنها بازخوانی کنند.
این کار آنها را ترغیب خواهد کرد تا به جای نگاه سطحی به متن، اطلاعات را پردازش کنند.
۴٫ کودک را به کمک گرفتن تشویق نمایید.
کمک خواستن از معلم برای تکرار دستورالعمل میتواند مؤثر باشد. افزایش حافظه کودک افزایش حافظه کودک
۵٫ ممارست مهارتهای حافظه کلامی از قبیل گوش کردن و خواندن:
به اطفال خود برای دوبارهخوانی بر اساس آهنگ ریتمی که میشنوند، یاری دهید.
۶٫از دانشآموزان بخواهید که بصورت دو نفری کار کنند و آنچه را میخوانند، به بحث بگذارند.
بررسیها مشخص کرده که وقتی دانشآموزان درباره آنچه میخوانند، حرف میزنند، در قیاس با هنگامی که آنها فقط یک لیست از نکات خلاصهشده را میخوانند، اطلاعات بیشتری را میتوانند به خاطر بیاورند.
۷٫بحثی را در کلاس شروع نمایید که ارتباطی را بین اطلاعات و مفاهیم جدید درس با معلومات سابق دانشآموزان ایجاد نماید.
سعی آگاهانه برای قرار دادن معلومات جدید بر بستر دانش پیشین، به قویتر کردن حافظه فعال یاری میکند.
۸٫ بازی و تفریح
بکارگیری بازیهای آموزشی در میانه کلاس به کودکان یاری میکند ذهنشان را فعال نگه دارند و قدرت فراگیری خود را بیشتر کنند.
۹٫ بکارگیری امکانات بصری برای تجسم کردن اطلاعات یاری میکند حافظه فعال همچنان فعال باقی بماند.
به عنوان نمونه از دانشآموزان بخواهید مطالب درسی را در قالب جدول یا نمودار خلاصه کنند. افزایش حافظه کودک
تجسم کردن تصویری اطلاعات در مجاور کلمات به قویتر کردن حافظه فعال کمک میکند و سبب میشود هر چه مناسبتر فرآیند پردازش و ذخیرهسازی اطلاعات را انجام بدهد.
۱۰بکارگیری یادآورهای دیداری در خانه نیز میتواند مؤثر باشد.
به عنوان مثال چنانچه طفل در دستورالعملهایی که برای آماده شدن اخذ میکند مشکل دارد، از لباس مدرسه، کیف و کتابهای کودک عکس بگیرید و با هم مشاهده نمایید و توالی انجام کارهایی که میخواهید را با او مرور کنید. افزایش حافظه کودک
مقالات مرتبط با افزایش حافظه فعال