اتیسم یک اختلال رشدی است نیازمند به گفتاردرمانی است که معمولا قبل از ۳ سالگی مشخص داده می شود.اتیسم نوعی اختلال نورولوژیکی است که باعث اسیب در ارتباط، تعاملات اجتماعی و مهارتهای شناختی می شود.
اختلالات طیف اتیسم (Autism spectrum disorder) ممکن است با علایم زیر در سطوح مختلف همراه باشد:
- فعالیت های تکراری
- مقاومت شدید در برابر تغییرات روزمره
- رفتار نامناسب با اشیا (مثلا بوییدن آنها)
- ناتوانی در تعامل بامحیط
کودکان اتیستیک ممکن است مشکلات گسترده ای در ارتباطات کلامی و غیرکلامی داشته باشند.ارتباط اجتماعی برای این افراد بسیار سخت است.در این زمینه گفتاردرمانی نقش بسیار مهمی را ایفا میکند. مشکلات گفتاری در افراد اتیستیک شامل اختلال گفتار، رشد زبان و ارتباطات اجتماعی می شود که در ادامه بیشتر مورد بررسی قرار میگیرد.
مشکلات گفتاری کودکان اتیستیک:
- اصلا صحبت نمی کنند.
- دارای صدای خشن، گرفته و شبه گریه .
- زمزمه کردن یا صحبت کردن اهنگین .
- تکرار شبه کلمات بدون هدف ارتباطی .
- استفاده از کلمات با آهنگ نامناسب یا گفتار شبه ربات
- تکرار گفته های دیگران(اکولیلیا) .
- استفاده از عبارات و جملات بصورت صحیح ولی با تون غیرگفتاری .
مشکلات ارتباطی این افراد:
فرد اتیستیک ممکن است یک یا چند فاکتور زیر را داشته باشند:
- مشکل در مهارت های مکالمه ای( مثلا ارتباط چشمی یا ژستچر صورت)
- مشکل در درک معنای کلمات در بافتی که به او آموزش داده نشده است.
- حفظ چیزهایی که شنیده بدون درک آنها
- تکرار آنچه شنیده(اکولیلیا) درپاسخ به گفتار دیگران
- ناتوان در درک نمادها و علایم
- ناتوان در گفتار خودانگیخته
با توجه به مشکلات اتیسم، باید به این کودکان نحوه صحبت کردن و نحوه استفاده از زبان برای برقراری ارتباط را آموزش داد.مثلا اموزش اینکه چگونه یک مکالمه را ادامه دهند و همچنین استفاده از کلیدهای گفتاری و غیرگفتاری، شرکای ارتباطی (بیانات چهره ای، تون صدا وزبان بدن)
نقش گفتاردرمانی در درمان اتیسم
گفتاردرمانی نقش کلیدی در درمان اتیسم دارد، گفتار درمانی در افزایش ارتباط و بهبود کیفیت زندگی فرد اتیستیک نقش مهمی ایفا میکند. گفتار درمان باید با خانواده، مدرسه ودیگر متخصصان کودک در ارتباط باشد. اگر فرد اتیستیک گفتار ندارد یا در ارتباط گفتاری مشکلات عمده ای داردممکن است گفتاردرمان جایگزین هایی را برای گفتار در نظر بگیرد.
این جایگزین ها شامل:
- گوینده های الکترونیکی
- نوشتن یا علامت گذاری
- استفاده از تابلوهای تصویری( استفاده از تصاویر بجای کلمات )
فواید گفتاردرمانی:
گفتاردرمانی میتواند در ارتباطات کلی فرد موثر باشد.
اهداف گفتاردرمانی در اتیسم
- تلفظ صحیح لغات
- ارتباط بصورت کلامی و غیر کلامی
- درک ارتباطات کلامی و غیر کلامی، درک گفتار دیگران و هدف آنها
- توانایی شروع ارتباط بدون کمک دیگران
- درک زمان و مکان مناسب برای یک عبارت (مثلا صبح بخیر و شب بخیر)
- رشد مهارت های مکالمه ای
- تغییر ایده و افکار
- برقراری ارتباط برای بهبود روابط
- لذت بردن از ارتباط، بازی و تعامل با دیگران
- خودتنظیمی
بهترین زمان شروع گفتاردرمانی
هرچه سریعتر بهتر.
معمولا اتیسم قبل از ۳ سالگی مشخص میشود ولی تاخیر زبانی قبل از ۱۸ ماهگی قابل تشخیص است. گاهی قبل از ۱۰-۱۲ ماهگی اتیسم قابل تشخیص است.بسیار مهم است که در اولین فرصت گفتاردرمانی شروع شود و هرچه زودتر باشد اثرات مهم تر و بهتری می گذارد.درمان فردی و مداوم می تواند ناتوانی کودکان را کمتر کند.
در مطالعه ای با تشخیص و درمان زودهنگام، ۶۳% کودکان پیش دبستانی مهارت های ارتباطیشان پیشرفت کرده است.تحقیقات نشان داده اند کسانی که بیشتر پیشرفت کرده اند تعداد جلسات گفتاردرمانی بیشتری داشته اند.
کلیدواژه: اتیسم، گفتاردرمانی، مشکلات ارتباطی
بازبینی شده توسط (Smitha Bhandari ۲۰۱۶) ترجمه: سارا پورسروش کارشناس ارشد گفتاردرمانی
